Gospodarka

narodowiec9

Gospodarka i praca, jest bardzo ważnym elementem cywilizacyjnego rozwoju Polski.
Oparta powinna być na trzech podstawowych filarach
- Rodzinie ?
- Własności prywatnej ?
- Korporacjonizmie chrześcijańskim ?

narodowiec9

W dobie zaniku idei państwowości i przeżytku demokracji, kapitalizmu, oraz socjalizmu nadszedł czas sięgnięcia po idee i koncepcje państwa katolickiego, zawartego w systemie polityczno-gospodarczym zwanym korporacjonizm (łac. corporatio – zrzeszenie, stowarzyszenie). Jest to koncepcja ustroju wypracowana przez katolicyzm społeczny w wieku XIX i XX, bazująca na charakterze samorządu stanowo-zawodowego. Podstawą tego ustroju są stowarzyszenia zawodowe, korporacje, które jako instytucje publiczno– prawne zrzeszają wszystkich zatrudnionych w danym zawodzie i to zarówno pracobiorców, jak i pracodawców. Istnienie takich zrzeszeń nie wyklucza możliwości zakładania związków zawodowych o charakterze klasowym, grupujących osobno przedsiębiorców i osobno robotników. Celem korporacjonizmu nie jest tylko zrzeszanie się w ramach wytwarzania określonych dóbr, ale także rozwój kulturalno-społeczny członków korporacji. Jeszcze w czasie II wojny światowej, korporacjonizm zaczynał krystalizować się w pewną doktrynę. Na przestrzeni wieków istniały różne koncepcje i doktryny społeczno-gospodarcze. Kościół katolicki był i jest obrońcą wszystkich ludzi, którym dzieje się krzywda (i to nie tylko katolików ale również ludzi niewierzących lub wywodzących się z innych religii).
Podział sprawiedliwy dóbr materialnych od początku zajmował główne miejsce w nauce społecznej Kościoła. Już sam Jezus Chrystus w Ewangelii św. Łukasza (Łk.6, 24-25) mówi o odpowiedzialności tych ludzi, którzy posiadają majątek lub żyją w bogactwie. Trafnie zauważa ewangelista Marek (Mr. 10, 24), który pisze; "jakże trudno wejść do Królestwa Bożego tym, którzy w dostatkach pokładają ufność". Św. Paweł w I Liście do Tymoteusza zaznacza, że korzeniem wszystkiego złego jest miłość pieniędzy (6,10), a w II Liście do Koryntian wskazuje na naturalną miedzy ludźmi solidarność i zamyka to w słowach: "niech wasz dostatek przyjdzie z pomocą w waszych niedostatkach i aby nastała równość". Kościół już w pierwszych wiekach rozwiązał sprawę opieki nad ubogimi w małych gminach chrześcijańskich poprzez charytatywną działalność diakonów. W późniejszych wiekach przekazywał 1/4swoich dochodów kościelnych na rzecz ubogich. Oprócz tego zainicjował działalność licznych fundacji, szpitali, domów ubogich i domów sierot.
Koncepcje korporacjonizmu są głęboko zakorzenione w katolickiej myśli społecznej oraz filozoficznej. Dwie encykliki papieskie – Rerum Novarum i Quadragesimo Anno – stanowią fundament społecznej nauki Kościoła. Pierwszy dokument Stolicy Apostolskiej poruszający sprawy własności i jej jak najszerszego upowszechnienia była, ogłoszona w roku 1891, encyklika Leona XIII Rerum Novarum. Ten sam problem podniósł nieco później, w roku 1931 w encyklice Quadragesimo Anno, papież Pius XI.W Rerum Novarum (o kwestii robotniczej) ograniczano zakres interwencjonizmu państwowego do
sprawy obrony interesów bytowych pracujących, z jednoczesnym wskazaniem na konieczność ochrony własności prywatnej przez działalność agend Państwa. Papież Leon XIII "wskazywał na to, iż kapitał i praca stanowić powinny współdziałające podstawowe czynniki, gdyż tak kapitał nie może istnieć bez pracy, jak i praca nie może istnieć bez kapitału".
W wyżej wymienionej encyklice papież mówi o czterech zasadach, nazywa je zasadami:
a. prawdy, b. sprawiedliwości, c. miłości, d. wolności.
Bez tej podstawy, żaden system społeczno-gospodarczy długo nie będzie istnieć. W tych systemach
politycznych, które odrzucają powyższe zasady przeważnie dochodzi do wypaczenia, albo do skrajnych i nieobliczalnych zachowań. W tej encyklice wspomniana jest teza o zróżnicowaniu społecznym. Papież uznał za słuszną zasadę dotyczącą ograniczonej interwencji państwa w sprawy kapitału prywatnego. Krytykował tym samym marksistowską teorię socjalizmu. Według Kościoła własność jest prawem naturalnym człowieka. Leon XIII w owej encyklice przyznaje prawo robotnikom do własnych organizacji zawodowych, wzorowanych na średniowiecznych modelach korporacji. Takie hasła były wyraźną krytyką wobec marksistowskim zasadom walki klasowej. W pewnych kwestiach dopuszczał możliwość ingerencji państwa, ale tylko w dziedzinie socjalnej. Sformułował również zasadę "sprawiedliwej płacy rodzinnej". Głównym celem tej zasady było zaspokojenie potrzeb wszystkich członków rodziny robotnika, ale również miała ona pozwolić mu na posiadanie oszczędności, które w przyszłości pozwolą na zdobycie skromnego mienia. W encyklice Rerum Novarum (1891) papież Leon XIII: "Napiętnował w niej(tej encyklice przyp. M.K.) współczesnego ducha kapitalizmu jako lichwę w nowej postaci, z oburzeniem wyraził się o garstce bogaczy, nakładającej jarzmo prawie niewolnicze stanowi pracującemu, potępił wyzysk, uprawiany wobec niezliczonej liczby ludzi, wiodących żywot niegodny człowieka, i traktowanie ich jakoby rzeczy martwych. Powtórzył za św. Tomaszem, że na własności prywatnej ciąży obowiązek dopuszczenia bliźnich do używanie jej w razie potrzeby, oraz domagał się pomocy i opieki państwa dla ubogich, w szczególności żądał, aby ci właśnie, którzy wytwarzają najniezbędniejsze dobra, nie pozostawali w ciągłych zapasach z okropnościami nędzy, oraz zaleca dbałość o to ze strony władzy państwowej. Według poglądów Leona XIII ingerencja państwa jest zawsze nieodzowną, ilekroć czy to interes ogółu, czy też stosunki poszczególnych warstw społecznych zostaną naruszone lub choćby zagrożone".
Dzięki temu dokumentowi papież Leon XIII został nazwany "papieżem robotników". Mniej więcej tak
w skrócie można przedstawić ową encyklikę. W encyklice społecznej Quadragesimo Anno
(o ustroju stanowo-zawodowym), ogłoszonej w dniu 5 maja 1931 roku Ojciec święty Pius XI, porusza sprawę korporacjonizmu. Choć encyklika zawiera tylko podstawowy zarys tej koncepcji jest jednak w swej istocie dokumentem najważniejszym; "Na wstępie swych rozważań o wzajemnej współpracy poszczególnych stanów zwraca Pius XI na to uwagę, iż zarówno mężowie stanu, jak i światli obywatele winni dążyć do tego, aby od walki pomiędzy klasami przejść i wznieść się
do zgodnej współpracy poszczególnych stanów. W tym zdaniu ujęta jest zasadnicza wada dotychczasowego ustroju oraz wskazano, jak te niedomagania usunąć. Po zaniechaniu walki klasowej, która jest cechą charakterystyczną ery liberalizmu gospodarczego, należy dążyć do zgodnej współpracy poszczególnych stanów. Dotychczas bowiem ustrój społeczny był oparty na klasach o przeciwnych zainteresowaniach i wskutek tego nieodzowną musiała być walka obu klas społecznych, grupujących się dookoła rynku pracy. Ścierające się dwie klasy tworzyły z jednej strony grupę pracodawców, a z drugiej strony grupę pracobiorców, które się wzajemnie zwalczały".
Pius XI w tym dokumencie wprowadził oraz sprostował wiele niejasności, wątpliwości oraz błędów,
jakimi w zakresie nauki społecznej Kościoła ulegali także niektórzy katolicy. Encyklika ta inspirowała katolików do działania zarówno w zakresie teorii jak i praktyki. Papież Pius XI w pierwszym rzędzie nakazuje wyeliminować przeciwieństwa klasowe: "Dotychczasowe klasy społeczne należy zastąpić nowym przeszeregowanym społeczeństwem na zupełnie innych podstawach. Tą nową organizacją ma być ustrój stanowo-zawodowy lub, jak go się ogólnie nazywa, korporacjonizm. Korporacje powinny być naturalnymi składnikami społeczeństwa, a przynależność do nich porównuje encyklika Quadragesimo Anno z uczestnictwem w gminach lub samorządach terytorialnych.
Członkowie gminy lub samorządu są również połączeni pewnymi więzami organizacyjnymi (...).Powołując się na zdanie św. Tomasza z Akwinu, który istotę porządku nazwał "jednością dobrze uporządkowanej mnogości", Ojciec Święty wskazuje na to, iż w ten sposób powinny być zorganizowane korporacje. W każdym zawodzie istnieje różnorodność, która jednak skierowana jest w kierunku tej samej wytwórczości. Poszczególni, członkowie pracujący w danym zawodzie np. w górnictwie, spełniają różnorodne funkcje w tym tak bardzo skomplikowanym organizmie gospodarczym. Jednolitość wynika z dążeń wszelkimi siłami i pracą do jednego i tego samego celu i w ten sposób powstaje jedność społecznej organizacji, która nie jest wynikiem zewnętrznego przymusu, lecz którą łączy wspólny wysiłek woli, skierowanej do osiągnięcia wspólnego celu, czyli innymi słowy: mnogość sił, jedność w działaniu.
W encyklice Quadragesimo Anno – ustrój stanowo zawodowy został wskazany jako najwłaściwszy sposób odnowienia ustroju społecznego, jak również przezwyciężenia wzniecanej przez socjalizm i komunizm "walki klas". Życie społeczne nie może się opierać na zantagonizowanych klasach społecznych, gdyż nienawiść i walka są złem prowadzącym do zupełnego rozstroju społeczeństwa i państwa, a wprowadzająca w życie zgubne postulaty indywidualistyczne, wolna konkurencja nie może być zabsolutyzowaną zasadą życia społecznego, ponieważ wypacza ona moralny i społeczny charakter przedsiębiorczości. W miejsce zasad kolektywistyczno-socjalistycznej i indywidualistyczno-liberalnej należy wprowadzić nowe zasady i podnieść je do rangi naczelnej, chodzi tu o sprawiedliwość społeczną. W tej pierwszej nie należy się jednak doszukiwać, jak często czynią to liberalni krytycy katolickiej nauki Kościoła, zainfekowania mentalnością socjalistyczną, albowiem ze słów papieża wynika, że nie chodzi tu o nowy rodzaj sprawiedliwości, lecz o dwa łącznie, a doskonale znane klasycznemu tomizmowi, rodzaje sprawiedliwości: zmienną rządzącą stosunkami interpersonalnymi i opartej na zasadzie równości oraz rozdzielczą – regulującą świadczenia zbiorowości na rzecz osób i opartą na zasadzie proporcjonalności, które powinny przesiąknąć instytucje społeczne i państwowe, tak aby stanowiły nieodzowną i praktyczną część społeczeństwa.
Jednak ten nowy ustrój winien mieć charakter organiczny, toteż warunkiem koniecznym prawdziwego uleczenia jest stworzenie "należycie zorganizowanych członów społecznego organizmu, mianowicie stanów zawodowych, do których należeliby ludzie nie na mocy swojego stanowiska na rynku pracy, ale zależnie od funkcji społecznej, z którą są związani przez pracę". Zrzeszenie się ludzi związanych w jakikolwiek sposób z określoną profesją w korporacje stanowo zawodowe papież uznaje wprost za skłonność wynikającą z natury, co implikuje nawet domniemanie naturalności samych tych, autonomicznych korporacji. Papież Pius XI swą uwagę poświęca również związkom zawodowym powstałym po ogłoszeniu Rerum Novarum. Podzielił je na dwa rodzaje: organizacje, które za cel obierają ogół danego zawodu oraz takie, które zostały powołane dla celów specjalnych, jak związki zawodowe, organizacje spółdzielcze i organizacje o celach religijno- moralnych. Te ostatnie są potrzebne zwłaszcza tam, gdzie katolicy należą do neutralnych związków zawodowych. Papież wyraża żal, że rzadkie są jeszcze stowarzyszenia katolickich przedsiębiorców i mało jest katolickich organizacji rolników.
W rozważaniach na temat własności prywatnej papież podkreśla jej charakter indywidualny, ale również społeczny. Indywidualny ponieważ, każdy ma obowiązek dbania i zdobywania dóbr, ale również ich utrzymania, gdyż są źródłem materialnym rodziny. Jednak ma ona również charakter społeczny, ponieważ całość dóbr została oddana przez Stwórcę do dyspozycji wszystkich ludzi. Zatem wszyscy mają prawo do korzystania z nich, a ci którzy je posiadają, zaciągają przez to pewne zobowiązania wobec społeczeństwa a władza społeczna jest uprawniona do regulowania stosunków własności. Indywidualizm i kolektywizm popełniają, zdaniem Papieża ten błąd, że każdy z nich ujmuje tylko jeden aspekt tego zagadnienia. Własność natomiast jest uprawnieniem człowieka, ale równocześnie rodzi także zobowiązania. Formy własności ulegają przemianom a władza społeczna ma prawo do ingerowania w te sprawy. Nie ma natomiast prawa do odbierania człowiekowi podstawowego uprawnienia do posiadania, a więc do zniesienia systemu własności, przeciwnie, powinna jej bronić i skierować ją do dobra wspólnego, nad którym ma obowiązek czuwać. Papież przypomina, że istnieją dwa podstawowe tytuły własności: zajęcie rzeczy niczyjej i praca. W związku z tym podkreśla, że pracujący ma prawo do owoców pracy, co nie sprzeciwia się uprawnieniu kapitału do udziału w dochodzie.
Zarówno encyklika papieża Leon XIII jak i Piusa XI:(...) podkreślają zależność zrealizowania wyżej wy-mienionych postulatów gospodarczych od odrodzenia moralnego. Dopiero, gdy to odrodzenie moralne będzie dokonane, wówczas organizacja korporacjonizmu da należyte wyniki oraz rozwiąże ludzkie problemy. Ale odrodzenie moralne jest zależne od tego, aby wszyscy, i to zarówno mężowie stanu, jaki obywatele państwa, przejęli się zasadami sprawiedliwości i prawdziwej chrześcijańskiej miłości bliźniego i zrozumieli, że życie doczesne jest tylko drogą prowadzącą nas do życia wiecznego i że wobec tego znaczenia, które mu nadawał obecny fałszywy ustrój społeczny. Dlatego każdy katolik powinien się głęboko przejąć ideą korporacjonizmu i dążyć do tego, aby ideę tę krzewić i rozpowszechniać celem naprawy obecnego ustroju społecznego. Powyższe zasady i ogólne koncepcje społeczne, wymienione w encyklikach bazują na filozofii św. Tomasza z Akwinu, według, którego – społeczność jest to zjednoczenie ludzi, dla wspólnego działania i osiągnięcia celu. Społeczność to nie jest byt substancjalny, ani osobowy, ale jest czymś więcej niż zbiorem jednostek. Jest to zjednoczenie przez naturę. Na czym polega owe zjednoczenie w społeczeństwie? Jest to zjednoczenie dla wspólnego osiągnięcia celu, ale to działanie musi być świadome i ludzkie. Musi się składać z bytów zdolnych do podobnego działania. Jedność społeczna jest jednością porządku. Społeczność jest wynikiem zjednoczonego i świadomego współdziałania osób ludzkich i wspólnego dążenia do uznanego i wybranego dobra. Dlatego też dobro wspólne stanowi o wspólnocie. Relacje międzyludzkie, które się rodzą w społeczeństwie to relacje duchowe. Oczywiście nie każde działanie ludzkie jest działaniem społecznym, choć każde powinno służyć społeczeństwu. Dlatego też myśli poszczególnych papieży na przestrzeni wieków, są zakorzenione w filozofii św. Tomasza. Oczywiście powyższy wywód na temat społeczeństwa jest zaledwie zarysem. Jeden z polskich znawców sytemu korporacyjnego pisał w latach międzywojennych: "idea korporacjonizmu sięga do przeszłości i dodatnie cechy dawnego ustroju chce w dostosowanej odpowiednio do obecnych potrzeb formie zrealizować w ustroju społecznym czasów obecnych. Tylko więc na podstawie charakterystycznych cech dawnego ustroju korporacyjnego możemy ustalić cechy korporacjonizmu jako systemu społeczno-gospodarczego, a następnie wydzielić z systemów ekonomicznych te, które dane cechy posiadają, i pociągnąć je pod wspólne pojęcie korporacjonizmu". I dalej: " Pomimo zmian, jakim ustrój korporacyjny na przestrzeni wieków tj. poprzez średniowiecze aż do końca XVIII w., ulegał, możemy przyjąć jako jego stałe i charakterystyczne cechy następujące:
a) opiera się on na korporacjach czyli organizacjach zawodowych, łączących pracujących w danej dziedzinie produkcji (rzemiośle) na danym terenie;
b) korporacje nie są jednostkami zbiorowymi dla celów wytwórczych, lecz mają za zadanie rozwijać ducha współpracy i solidarności zawodowej wśród wszystkich członków, zabezpieczyć im odpowiednią egzystencję i stać na straży interesów zawodu oraz dobra publicznego;
c) korporacje posiadają prawo reglamentacji zawodu;
d) indywidualne warsztaty są organizatorami produkcji jak również własność prywatna jest podstawą ustroju;
e) państwo sprawuje nadzór nad korporacjami. Stany (czyli warstwy społeczne przyp. M.K.) są też wyrazem solidarności interesów, łącząc ludzi na szerszej podstawie, bo na mocy wspólnoty pozycji i tożsamości funkcji społecznej. W stanach organizuje się całe życie społeczne, a korporacje są organizacjami życia gospodarczego. Szereg różnych zorganizowanych korporacji tworzy wielką grupę czyli stan gospodarczy. Te dwa pojęcia uzupełniają się. Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne ustroju korporacyjnego w przeszłości, dzisiaj mianem korporacjonizmu nazywa się taki system, który: a) chce oprzeć ustrój społeczno-gospodarczy na odpowiednio zorganizowanych korporacjach, łączących w imię solidarności zawodowej i wspólnych interesów, celem współpracy wszystkich czynników zainteresowanych w danym zawodzie, czyli do współpracy kapitału i pracy;
b) nie czyni jednak z korporacji zbiorowych ciał wytwórczych i nie zastępuje nimi obecnych indywidualnych przedsiębiorstw;
c) przyznaje korporacjom pewien zakres samorządu;
d) i utrzymuje własność prywatną jako podstawę ustroju społeczno-gospodarczego"
( opr. na podstawie publikacji Korporacjonizm. Katolicka idea państwa - Marek Kopaczyk)

narodowiec9

Polityka prorodzinna – polityka mająca na celu dobro rodziny i społeczeństwa. Jej przesłanki tkwią w założeniach światopoglądowych, uznających rodzinę za najważniejszą komórkę w społeczeństwie, która odgrywa podstawową rolę w procesie wychowywania dzieci i młodzieży.

Polityka prorodzinna polega na tworzeniu przez państwo (samorząd terytorialny itp.) rodzinom odpowiednich warunków ekonomicznych. Obejmuje stosowanie ulg podatkowych, płacowych dodatków i zasiłków dla osób utrzymujących rodziny i dzieci, stosowanie preferencji kredytowych dla młodych małżeństw, zapewnianie mniej zamożnym rodzinom mieszkań w budownictwie publicznym, zapewnienie bezpłatnej opieki zdrowotnej dla matek i dzieci, preferencje w uzyskaniu pracy oraz jej ochronę dla pracujących matek itp. Wynika stąd, że polityka prorodzinna stanowi część wielu działów polityki ekonomicznej (fiskalnej, zatrudnienia, socjalnej, mieszkaniowej, edukacyjnej itd.). Polityka prorodzinna w pełni pozostawia rodzinom decyzje w sprawie dzietności, starając się jednocześnie tworzyć dzieciom warunki do zdobywania wiedzy, rozwoju, awansu i dobrobytu, a w skali narodowej – zapewnić prostą reprodukcję ludności i jej zdrową strukturę wiekową.

Ważną część polityki prorodzinnej stanowi polityka pronatalistyczna, która polega na tworzeniu przez państwo różnorodnych zachęt moralnych i materialnych do zwiększania liczby dzieci w rodzinie. Otacza też szczególną opieką rodziny wielodzietne.

Polityka pronatalistyczna – polityka ludnościowa, mająca na celu zwiększenie liczby urodzeń. Polityka ta wyraża się w tworzeniu przez państwo różnego rodzaju zachęt materialnych i moralnych do powiększania liczby dzieci w rodzinach i w otaczaniu szczególną opieką rodzin wielodzietnych. Państwo tworzy pod tym kątem instytucjonalno-prawne, organizacyjne i fiskalne rozwiązania systemowe, zachęcające rodziców do posiadania więcej niż dwojga dzieci (np. różnego typu zasiłki; ulgi – np. na bezpłatną edukację, zakup przyborów szkolnych; wydłużanie urlopu macierzyńskiego itp.).