Niewygodna prawda o korzeniach narodu żydowskiego

narodowiec9

Kabała, czyli podróż do świata żydowskiej mistyki

Kabała nie wymaga argumentacji filozoficznej i nie jest otwartą formą religii, dostępną dla wszystkich chętnych. Raczej jest to pewien układ współrzędnych, do którego nie jest łatwo wejść, ale jeśli uda się nam dostać do niego, to rzeczywiście otworzy się nieco przed nami tajemnica tajemnic, zmieni się percepcja świata (a ściślej światów) i możliwości wpływania adepta na otaczającą rzeczywistość stają się prawie nieograniczone.

Początkowo kabała oznaczała w Talmudzie "Księgi Proroków", nie wchodzące do podstawowego Pięcioksięgu, a nieco później pojęcie tradycji ustnej. Dopiero od XIII wieku ta nazwa została przypisana mistyce żydowskiej. Rdzeń słowa w tłumaczeniu z hebrajskiego oznacza "otrzymanie" albo "przekazanie", co się różnie interpretuje: jako przekaz wiedzy tajemnej, tradycji lub jako dar Boży, otrzymany z góry.

Otwarte drzwi (dla wybranych)

Każde doświadczenie mistyczne rodzi się w ramach takiej czy innej religii i dlatego różni się od innych. Mistyka żydowska w sposób naturalny bierze za punkt wyjścia koncepcje i założenia judaizmu. To jest wiara w jedynego Boga i w znaczenie Jego objawienia, tak jak są te pojęcia sformułowane w Torze i w Starym Testamencie. Przy czym mistycy odbierają Torę w swoisty sposób - jako mistyczne Imię Boga, które zawiera w sobie boskie potencjały i ukryte prawa stworzenia, a nie materiał wyjściowy do niekończących się rozważań. Kabaliści, jako ludzie kreatywni, przetransformowali nudną, dogmatyczną wiedzę w pasjonujące, praktyczne poznanie. Przy tym do materii mistyki żydowskiej przesiąkły i utrwaliły się w niej fantastyczne wyobrażenia z wiary ludowej. Kabała jeszcze mniej zaczęła przypominać religię, kiedy zdobyła niepowtarzalną moc przyciągania.

Między mistyką a oficjalną religią Żydów nigdy nie istniała otwarta wrogość. Współistnieją one równolegle, nie zanadto przeszkadzając sobie nawzajem. Czasem jednak ortodoksyjni interpretatorzy Talmudu pozwalali sobie atakować kabalistów, jednakże częściej to właśnie uczeni rabinowie stawali się adeptami kabały. Nie było przy tym przechodzenia w drugą stronę. Kabała to pułapka, z której nie ma wyjścia. Drzwi są otwarte tylko do wchodzenia, a i to dla wybranych.

Mistyka i mistycy

Kiedyś Platon zaproponował poznawanie samego siebie jako najsłuszniejszą drogę do tego, co boskie, co się ujawnia w głębinach ludzkiego "ja". Mistycy najróżniejszych tradycji szukali samotności, by nic im nie przeszkadzało w osiągnięciu celu - całkowitego zjednoczenia się z Bogiem. Kabaliści natomiast łączyli się w grupy, nawet organizowali stowarzyszenia wtajemniczonych w naukę. Stopień trudności wejścia w takie struktury był różny. Np. we wczesnym okresie formowania się kabały zamknięte szkoły mistyków przestrzegały nader surowych zasad przyjmowania. Neofici winni byli posiadać osiem niezbędnych cech moralnych, jak również odpowiadać kryteriom fizjonomicznym i chiromantycznym. W późniejszym okresie wystarczyło osobiste doświadczenie mistyczne i prowadzenie sprawiedliwego życia.

Rozmiar: 12495 bajtów Kabała w ogóle jest czymś bardzo paradoksalnym: prawie niedostępna, w ciągu całego okresu swojego istnienia ogarniała nie tylko szerokie kręgi Żydów w najróżniejszych krajach diaspory, ale też podniecała egzaltowane umysły Europejczyków, skłonnych do tego, co tajemnicze.

Mistyka żydowska dokonała swoistego wybicia się poza granice judaizmu: w XV wieku niektórzy europejscy ezoterycy oświadczyli, że prawdziwy sens kabały jest chrześcijański. Twórca tego kierunku, Pico della Mirandola, a w ślad za nim Jakub Boehme (XVI - XVII wiek) przedstawiali chrześcijańską kabałę jako swoisty klucz do odkrycia tajemnic Platona i Pitagorasa. Nie uniknęli wpływu kabały również europejscy filozofowie, wśród których znajdują się F. Shelling, W. Sołowiow, N. Bierdiajew, K. G. Jung i wielu innych.

Jeszcze jeden skutek zainteresowania Europejczyków wszystkim, co tajemnicze i straszne: do literatury powszechnej przeniknęły i przyjęły się nie tylko symbole, ale i wyobrażenia kabalistyczne, często o charakterze demonicznym.

Demony kabały

W kabale demony dzielą się na dobre i złe. Jedne i drugie ściśle współpracują z człowiekiem. Różne są tylko dziedziny zastosowania ich talentów. Jedne, pod przewodnictwem demona Asmodeusza, uznają Torę, za co uważa się je za dobre i noszą miano demonów żydowskich. Naturalnie pomagają człowiekowi. Inne przeciwnie, skłonne są do przemocy. Powodem tego jest zazdrość o to, że to człowiek jest najwyższym stworzeniem Boga.

Te czarne charaktery zostały stworzone w ciągu pierwszych sześciu dni stworzenia jako bezcielesne dusze, ale urosły w pychę i zapragnęły przybrać kształt we wspólnym życiu z ludźmi już od Adama począwszy. Przy czym to wszystko nie było ograniczone wyłącznie do uciech cielesnych, lecz prowadziło do rzeczywistego rozmnażania. Diablęta urodzone ze strasznego związku, gdy podrosły, także dążyły do wniknięcia w samotne łoże potencjalnej ofiary.

Bardziej samowystarczalny jest obraz żeńskiego demona - Lilith. Ta kusicielka śpiących mężczyzn, szczególnie tych, którzy postanowili przenocować w pustym domu, w celu uśpienia czujności ofiar może przybierać nawet niewinną postać kota czy gęsi. Jej potomkowie to ludzie "czarnej żółci", inaczej - melancholicy. Lilith ma też inną, straszniejszą rozrywkę, która każe matkom spędzać bezsenne noce przy dziecięcych łóżeczkach. Za pożywienie ten demon obrał sobie krew małych dzieci i pożera ich ciała, dobierając się do największego przysmaku - szpiku. Jedynym ratunkiem przed nią są amulety u wezgłowia z tekstami psalmów i zaklęciami.

Początek

Kabała istniała wiecznie - tak uważali niektórzy kabaliści. Konkretniejsze ślady, pierwsze źródła pisane, datowane są mniej więcej na V - VI wiek po Chrystusie (Erec-Israel i Babilonia). W tamtych czasach kabała jako nauka nie była jeszcze ukształtowana, mistycy interesowali się raczej praktyką: magią lub medytacją. Bezpośrednie doświadczenie religijne uważano za bardzo ważne i starannie przygotowywano się do niego, przestrzegając postu. Aby osiągnąć niezbędną ekstazę, trzeba było się zwinąć w pozycji embriona i długo się modlić. Jeśli mistykowi udawało się przejść przez siedem symbolicznych kręgów, to mógł kontemplować Merkavę - Tron lub Rydwan Boży. Przy tym adept nie tracił swojego ego, nie roztapiał się w Bogu. Ta droga wstępowania ku Najwyższemu Pierwiastkowi została nazwana paradoksalnie "Zejście do Merkavy".

Dalej kształtowaniu się kabały sprzyjał ruch chasydzki w XII wieku na północy obecnej Francji i południu Niemiec. Chasydzi, pochodzący ze zubożałych warstw, głosili ascezę, obojętność dla dóbr ziemskich i pokorę. Osiągnąwszy w samotności cel - zjednoczenie się z Bogiem szli między ludzi, by skierować ich na drogę prawdy i pomóc chętnym osiągnąć podobny stan. Chasydzi w cywilu zajmowali się też magią, nawet z niezłymi skutkami. Byli uważani za prawdziwych władców sił magicznych dzięki temu, że nic nie chcieli dla siebie osobiście. Ale na tym etapie i tak nikt nie zajął się opracowaniami teoretycznymi.

Dopiero w XIII wieku w Hiszpanii podstawowe cechy kabały uzyskały swój skończony wyraz. Tajemnice teorii i praktyki mistycznej przestały być jedynie przywilejem uczonych rabinów, kabała wyszła z okresu katakumb i stała się bardziej dostępna. Choć większość kabalistów tamtej epoki posiadała wykształcenie rabinistyczne, nie było wśród nich wybitnych mistrzów Prawa. Niemniej jednak przetopili oni mnóstwo elementów, zapożyczonych ze źródeł żydowskich i nieżydowskich, czasem zmieniając je nie do poznania i szpikując nową interpretacją. Stopniowe formowanie się kabały błyskawicznie weszło w epokę rozkwitu.

W tym okresie (1270 - 1320) główne pojęcia mistyki żydowskiej nareszcie zyskały podstawy teoretyczne. Przypuszczalnie pierwszy wykład doktryny dał w książce "Sefer ha-zohar" (Księga Blasku) kabalista z Kastylii, Mosze de Leon. Jego traktat wkrótce zyskał szeroką popularność i stał się świętą księgą na równi z Biblią i Talmudem.

Istota

Bóg jest Nicością. Jest pozbawiony jakichkolwiek określonych cech i niedostępny poznaniu - Einsof. Można pojąć jedynie mistyczne cechy Bóstwa - dziesięć sefirot, przez które On się wyraża w stworzonych przez siebie światach.

Definicja sefirot jest dość skomplikowana, to są jednocześnie stopnie świata wewnętrznego, po których Bóg schodzi z najtajniejszych głębin do Swojego objawienia, i atrybuty Bóstwa jako żywego Boga religii, jak również zesłane przez Niego promienie światła (obrazy pochodni, płonącej świecy lub słońca to znane symbole kabalistyczne). Dziesięć sefirot to dziesięć podstawowych Imion Boga, tworzących wspólnie jedno Wielkie Imię. Imion Bożych jest nieskończona ilość. A istota Bóstwa może być wyrażona tylko symbolicznie.

Jednym z najbardziej znaczących symboli w przedstawianiu sefirot jest przewrócone drzewo, którego korzenie znajdują się w niebie, a korona na ziemi. Każda sefirot jest jedną gałęzią, a ich wspólny korzeń Einsof jest nieznany i niepoznawalny. Położone są one w ścisłej kolejności: 1) ketter (korona Boga); 2) chochma (mądrość, idealny plan wszystkich światów); 3) bina (rozum, nadanie kształtu pierwowzorowi); 4) hesed (miłosierdzie); 5) din (Sąd Boży); 6) tiferet (piękno Boga); 7)necach (wieczność Boga); 8)hod (majestat Boga); 9)jesod (podstawa wszystkich sił, działających w Bogu); 10) malhut (królestwo Boga, postać kobieca, związana z niższymi światami).

Drugi symbol to obraz praczłowieka Adama Kadmona, w którym zawarte są wszystkie potencjały bytu świata. Części jego mistycznego ciała też są związane z każdą z sefirot. Upadek Adama zakłócił jedność z Bogiem, która była poznawana bezpośrednio, bez symboli. Aby odbudować pierwotny związek, niezbędne jest zrozumienie symbolicznej interpretacji świata, które jest dostępne tylko wtajemniczonym.

Boża erotyka

W różnych tradycjach mistycznych stosunek adepta do Boga można nazwać erotycznym. Chyba wzniosły stan ekstazy przy spotkaniu z tym, co Boskie, jest czymś, co przekracza możliwości rozumu. Mistyka żydowska wprost przeciwnie - pozbawiona jest tak subtelnych relacji. Ale mimo to tajemnica miłości fizycznej jest w niej obecna, skupiona w Najwyższym Pierwiastku.

Akt stwarzania świata jest połączeniem odbierającego pierwiastka Boskiego z płodzącym. Pewien rodzaj rozdwojenia przy bezdyskusyjnej jedności. Boże światło-nasienie zapada w łono Bożego Rozumu, skąd też powstają sefirot i stwarzają wszystko, co istnieje. Rzecz ciekawa, że Rozum to akurat pierwiastek żeński, zwany inaczej Szchina, Niebieska Matka. Choć kabała jest nauką stworzoną przez mężczyzn dla mężczyzn (jest absolutnie pozbawiona kobiecej emocjonalności, co jest związane z podkreślaniem pierwiastka demonicznego w kobiecie), nie oznacza ona negacji wszystkiego, co kobiece, przecież już w Bogu jest zawarty ten pierwiastek.

Szchina jest pramatką każdego Żyda, cierpiącą za wszystkie nieszczęścia i kłopoty swoich dzieci.

Czystość i małżeństwo to u Żydów pojęcia tożsame. "Idźcie i rozmnażajcie się" - brzmi jedno z podstawowych przykazań Bożych. Prawowierny Żyd gorliwie go przestrzega. W judaizmie nigdy nie było kultu wstrzemięźliwości seksualnej jako wartości religijnej. Otrzymując wszystko w życiu ziemskim, mistyk żydowski nie przenosi erotyki na swoje relacje z Bogiem. Jego droga do Najwyższego jest zabarwiona w innej tonacji.

Droga

Pierwszym stopniem dla neofity jest przegląd sefirot, przy czym powinny stać się one obiektem żywej, a nie książkowej percepcji. Głębsze stadium poznania to odkrycie tajemnego sensu Tory. Każda konfiguracja liter w Torze, bez względu na to, czy w ludzkiej mowie ma sens, czy go nie ma, symbolizuje jakąś stronę twórczej siły Boga, Jego wyrażenia w świecie. Stąd tak niepojęte interpretacje - przecież Bóg jest niepojęty. Nawet w ramach jednego kierunku kabały nie jest możliwe konkretne zrozumienie Pisma Świętego.
Treść Tory odkrywa się w różny sposób na różnych poziomach i zgodnie ze zdolnościami każdego adepta. Dlatego cały proces studiowania polega na próbie odkrycia tajemnicy swojego życia i znalezienia drogi do swojego Boga. Pierwotnie człowiek jest duchowo martwy, ostatecznym celem adepta jest całkowite połączenie się ze Stwórcą, które się osiąga przez zrozumienie korzenia, źródła swojej duszy. To nic innego, jak raj na ziemi: "Zrozum swój świat, ujrzyj go jeszcze za życia" - uczy Tora.

Rozmiar: 31399 bajtów Magia praktyczna

Na swej drodze wzwyż kabalista posługuje się nie tylko wiedzą tajemną, ale i tajemnymi czynnościami. To najprawdziwsza magia, tyle, że ją określają zupełnie inne cele i środki, niż w naszych zwykłych wyobrażeniach o magii. Oficjalnie nazywa się to kabałą praktyczną i jest znane już na najwcześniejszych etapach konstytuowania się mistyki żydowskiej.

Zgodnie z tą nauką świat dzieli się na niższy - widzialny i wyższy, duchowy - niedostępny dla percepcji zmysłowej. Te światy są jednością, niższy jest częścią i projekcją wyższej rzeczywistości, przy czym każde zjawisko w świecie widzialnym jest związane z procesami w sferach wyższych. Symbolem tej jedności jest człowiek, w którym łączą się tajemnice obydwu światów. Człowiek może stać się wspólnikiem Boga, wpływając swoimi działaniami w świecie materialnym na świat duchowy, skąd na pewno pojawi się odpowiedź. Pomoże mu w tym wiedza i osobiste doświadczenie mistyczne. Posiadanie tajemnicy Imienia Bożego czyni człowieka wszechmocnym.

W arsenale magii kabalistycznej znajdują się środki, niepodlegające zakazom religijnym (w przeciwieństwie do czarnej magii). To elementy tworzenia. Zgodnie z bardzo wczesnym traktatem kabalistycznym "Sefer jecira" (Księga Tworzenia) świat stworzony w ciągu siedmiu dni jest zbudowany na 10 pierwotnych liczbach i 22 literach alfabetu hebrajskiego. Wszystko, co istnieje, składa się z ognia, powietrza i wody. Odpowiednio rok ma trzy pory: ciepłą, zimną i wilgotną. Ciało człowieka też się dzieli na trzy główne obszary: głowa, pierś, brzuch.

Na zjawiska w niższym świecie wpływa siedem planet i dwanaście gwiazdozbiorów. Właśnie te wszystkie mistyczne cechy liczbowe i jakościowe leżą u podstaw tajemnych rytuałów. A 22 litery, ich przestawianie i wartość liczbowa każdej z nich są niezbędne do rozszyfrowania głębszego sensu Tory i ułożenia magicznych formuł. Istniała nawet osobna dyscyplina - "nauka kombinacji liter". Ale pasjonowanie się tym zajęciem jest niebezpieczne nawet dla wtajemniczonych mistyków: nieostrożność w przestawianiu liter może spowodować najbardziej niszczące dla człowieka skutki.

Zło zakrólowało w świecie

Koniec złotego wieku kabały przypada na rok 1492, kiedy to hiszpańska inkwizycja z marszu skazała wszystkich Żydów na banicję. Skala tego przedsięwzięcia wywarła na Żydach wrażenie znaku, zwiastującego koniec świata. Następne pokolenia oczekiwały zmian porządku świata. Eschatologiczne nastroje ludności zrodziły nowy kierunek w mistyce żydowskiej - lurianizm (od nazwiska twórcy, Icchaka Lurii). Jego ojczyzną jest miasto Cefat w Górnej Galilei.

Zło stało się głównym tematem rozważań i źródłem nowych konstrukcji. Bóg stworzył świat jako najlepszy z możliwych i tylko w wyniku przypadkowego nieporozumienia cząsteczki światła (dobra) nagle rozsypały się po Wszechświecie, stając się łupem złych sił. Aby odbudować zachwiany porządek Wszechświata, człowiek powinien oddać z powrotem te iskry do ich źródła. W tym celu niezbędne jest przestrzeganie przepisów Tory (przecież iskra jest ukryta w samym człowieku) i siły zła zostaną zniszczone.

Lurianizm wywarł ogromny wpływ we wszystkich krajach diaspory. Następne kierunki - sabatianizm (od imienia fałszywego proroka Sabbataja Cvi) i późny chasydyzm XVIII w. - również nie uniknęły jego oddziaływania. Na ostatnim etapie kabała znów staje się tym, czym była na początku swojej drogi - nauką ezoteryczną, rodzajem tajemnej religii, odgrodzonej od świata profanów.

Modlitwa magiczna

Podobnie jak w innych tradycjach w celu osiągnięcia szczególnego stanu ekstazy na drodze do Boga kabaliści posługiwali się specjalnie napisanymi modlitwami mistycznymi. Proste i jasne, były one czasami wyrażane językiem symbolu, co nadawało im charakter zaklęcia magicznego. W ten sposób siła słowa zwyciężała zło.

Przypomnijmy, że kabaliści łączyli się w zamknięte, co prawda, ale stowarzyszenia. Naturalnie tradycyjnej liturgii zbiorowej mistycy nadali nowy sens i otrzymała ona nazwę kawanny - medytacji i rozważania słów wspólnej modlitwy w czasie ich wypowiadania. Symbolem modlitwy są schody, po których można wejść z ziemi do nieba. Kawanna okazała się najżywotniejszą z form praktyki kabalistycznej.

Niezbędne jest rozważenie jeszcze jednego zjawiska, może i nie oryginalnego, ale zasługującego na uwagę. Mowa o metempsychozie. Wędrówka dusz, inaczej gilgul, cieszyła się szczególnym powodzeniem w czasach lurianizmu (XVI wiek).

Wędrówka dusz

W przedwiecznym człowieku, Adamie Kadmonie, były zawarte wszystkie dusze. Ale jego grzech pierworodny zniszczył w każdym z nas pierwowzór duchowy, pozbawił nas jedności z Bogiem. Drogą mistyka jest naprawa zburzonej jedności. Wędrówka duszy jest aktem odkupienia za grzech pierworodny.

Dusza każdego człowieka zachowuje swój indywidualny byt i jest podporządkowana prawu wędrówki, dopóki nie dokona się jej odrodzenie duchowe. Jeśli dusza zachowuje nakazy religii, uwalnia się spod prawa wędrówki i czeka na swoje włączenie się do duszy Adama, kiedy się dokona odbudowa wszechrzeczy. Gilgul jest nie tylko ofiarą, ale i możliwością samodoskonalenia duchowego.

Jeśli człowiek wybiera inną drogę, drogę nieprawości, jego dusza udaje się na wygnanie - przechodzi w pozaludzkie formy istnienia. Każdy człowiek nosi tajemny ślad wędrówki w liniach czoła, rąk i w aurze, wydzielanej przez ciało. Rozszyfrować te ślady mogą tylko wielcy mistycy.

Golem

Historia potoczyła się tak, że na ślady golema można natrafić raczej w Pradze, niż we współczesnej Jerozolimie. Średniowieczne czeskie miasto jest na wskroś przesiąknięte całkiem prozaiczną historią przygód tego magicznego homunkulusa. Stworzenie najbardziej znanego golema przypisywane jest rzeczywistej osobie. Naczelny rabin Pragi XVI wieku, Jehuda Liva ben Becalel był znakomitym popularyzatorem kabały. W swoich książkach "wywyższony rabi Liva", jak go pospolicie nazywano, wyrażał idee kabalistyczne, starając się nie używać zbyt często terminologii kabalistycznej. Niezależnie od działalności oświatowej rabi pragnął dopomóc w potrzebie miejskiemu gettu żydowskiemu. W tym celu, jak głosi legenda, stworzył z gliny istotę człekokształtną, która chroniła Żydów przed pogromami, dopóki żona rabina nie zaczęła jej używać do zajęć w gospodarstwie domowym. Wtedy mądry rabi Liva obrócił swój twór w proch.

Przepisy na stworzenie golema są oparte na magii formuł literowych, wzajemnym oddziaływaniu trzech żywiołów (ogień, woda, powietrze), określeń liczbowych i na znajomości wielkiego Imienia Boga. Sam proces wprowadza świadomość w stan ekstazy. Stworzenie człowieka w taki sposób, jak go kiedyś stworzył Wiekuisty, to szczególnie wzniosłe przeżycie mistyka. To wielka potęga i wielka mądrość kabały.

Ilia Kielt
Artykuł z miesięcznika "Generation Egoist" - wrzesień 2003