04-12-1926 Powstał Obóz Wielkiej Polski

narodowiec9

04-12-1926
Powstał Obóz Wielkiej Polski

Powstał Obóz Wielkiej Polski, w którego skład weszli m.in. Roman Dmowski, Stanisław Haller, Marian Bożęcki, Wojciech Trąmpczyński; Zygmunt Berezowski, Tadeusz Bielecki, Aleksander Dębski, Jędrzej Giertych, Adolf i Marian Reuttowie. Miał to być pozaparlamentarny ruch masowy, dążący do przejęcia władzy z rąk sanacji w drodze przewrotu. OWP został zdelegalizowany w 1933 r.

Obóz Wielkiej Polski

Obóz Wielkiej Polski powstał 4 grudnia 1926 roku. Ideologia, program i działalność miały przełomowe znaczenie dla wykrystalizowania się doktryny narodowej. Choć zręby polskiego nacjonalizmu powstały jeszcze w XIX wieku, to jednak jego oblicze ukształtowało się dopiero pod koniec lat trzydziestych, w dużej mierze dzięki działalności OWP. Powstanie Obozu Wielkiej Polski było konsekwencją stopniowego odchodzenia od demoliberalnych iluzji, obecnych wśród starszych działaczy ruchu narodowego i przyczyniło się do ewolucji polskiej myśli nacjonalistycznej.

Obóz Wielkiej Polski stał się organizacją typu masowego, mogącą poważnie myśleć o przejęciu władzy i gruntownym przeobrażeniu życia politycznego i gospodarczego w naszym kraju. Powstanie OWP uwarunkowane było specyficzną sytuacją Polski. Zamach majowy Józefa Piłsudskiego nie wyeliminował wszechogarniającej anarchii, partyjniactwa, chaosu i niesprawiedliwości społecznej. Wręcz przeciwnie. Siły popierające przewrót rekrutowały się z kręgów szeroko rozumianej lewicy. Zamach majowy poparły masoneria i mniejszości narodowe, którym liberalna polityka narodowościowa Piłsudskiego bardzo odpowiadała.

Tak więc o żadnym autentycznym przełomie ani uzdrowieniu sytuacji politycznej mowy być nie mogło. Do zrealizowania wizji państwa narodowego, rządzonego przez Polaków i w ich interesie, niezbędne stało się stworzenie masowego ruchu opartego na bezwzględnej dyscyplinie, karności i posłuszeństwie oraz hierarchicznych strukturach. Stare parlamentarne metody zawiodły – młode pokolenie nacjonalistów polskich nie miało co do tego żadnych wątpliwości.

Zjazd inauguracyjny Obozu Wielkiej Polski miał miejsce 4 grudnia 1926 roku w Poznaniu. Uczestniczyli w nim przede wszystkim członkowie Związku Ludowo-Narodowego, ale również przedstawiciele innych stronnictw nacjonalistycznych. OWP miał być bowiem strukturą ponadpartyjną, nieangażującą się w bieżące spory polityczne, lecz formującą przyszłą elitę polskiego nacjonalizmu i przygotowującą się do przejęcia przez nią władzy w państwie.

Na czele OWP, jako Wielki Oboźny, stanął Roman Dmowski. Naczelnym organem Obozu była Wielka Rada, będąca organem doradczym. Bieżącą politykę realizował Wydział Wykonawczy, na którego czele stał Aleksander Dębski. Powołany został również Ruch Młodych OWP, rekrutujący młodsze pokolenie, który z czasem uzyskał kluczowe znaczenie w obrębie Obozu i wyznaczał jego politykę. Przewodniczącym Ruchu Młodych został Zdzisław Stehl, a czołowymi działaczami byli znani potem z działalności w Obozie Narodowo-Radykalnym czy Związku Młodych Narodowców: Jan Jodzewicz, Jan Rembieliński, Jan Zdzitowiecki, Ryszard Piestrzyński, Jan Mosdorf. Odznaką Ruchu Młodych stał się Miecz Chrobrego (Szczerbiec), zaś pieśnią organizacyjną – Hymn Młodych. Wprowadzono jednolite umundurowanie oraz powitanie organizacyjne.

Program OWP przedstawiony został w broszurach opracowanych przez Romana Dmowskiego („Zagadnienia Rządu”, „Kościół, Naród i Państwo”), Romana Rybarskiego („Polityka i gospodarstwo”), Jerzego Zdziechowskiego („Polityka finansowa”), Bohdana Wasiutyńskiego („Praworządność”) oraz Zygmunta Berezowskiego („Polityka zagraniczna”). Ruch Młodych wydał własne broszury w sprawach: żydowskiej, mniejszości słowiańskich i niemieckiej, zasad polityki gospodarczej. O ile w enuncjacjach programowych starszych działaczy OWP obecne były jeszcze reminiscencje demoliberalne, to działacze Ruchu Młodych stanęli konsekwentnie na gruncie nacjonalistycznym, co było zapowiedzią stworzenia nowej formacji. Program OWP nastawiony był na przeprowadzenie w możliwie szybkim czasie „rewolucji narodowej”.

28 marca 1933 roku Obóz Wielkiej Polski rozwiązany został w całym kraju z powodu „działalności kolidującej z kodeksem karnym i nakazami władz państwowych przez stałe inspirowanie ekscesów i zaburzeń, podsycanie nienawiści partyjnej i rasowej, urządzanie demonstracji i zgromadzeń z wyraźnym zamiarem podburzania ludności przeciwko władzom państwowym”.

Obóz Wielkiej Polski był ruchem masowym, liczącym od 250 do 300 tysięcy członków. Nic więc dziwnego, że stał się realnym zagrożeniem dla reżimu sanacyjnego. Już w maju 1927 roku aresztowano 15 czołowych działaczy OWP, w tym Jana Rembielińskiego i Jana Jodzewicza. Wzrost represji wobec członków OWP nastąpił na początku lat trzydziestych. Od czerwca do października 1932 roku w samej tylko Wielkopolsce odbyło się 150 procesów członków OWP. Władze stopniowo rozpoczęły rozwiązywać regionalne oddziały Obozu.

MP

narodowiec9

[link widoczny dla zalogowanych]